Memories Cambodja

Een vakantiegevoel bekruipt me dagelijks als ik op mijn krakfiets van $35 met plastic roze mandje voorop de steeg uit rijdt. De zon schijnt en de geur van wierook dringt mijn neus binnen. Aan dit gevoel komt abrupt een einde als ik 50 meter verderop Road 6 bereik. Plotseling heb ik een paar extra ogen nodig en stort ik me in de chaos die hier verkeer heet. Ik probeer me aan de “regels” te houden zoals tegemoetkomend verkeer rijdt aan de binnenkant (lees spookrijders), een bocht naar links neem je als binnenbocht, alles wat achter je gebeurt is niet belangrijk, claxonneren mag niet maar moet en zo zijn er nog wel wat zaken te benoemen. Als eerste passeer ik Pshar Leu, de grote lokale centrale markt waar mensen dagelijks hun inkopen doen. Er is een zelfs overdekte en bewaakte brommer-/fietsenstalling. Volgeladen brommers rijden af en aan om hun koopwaar af te leveren. Dit varieert van potten en pannen tot eieren en bananen. Werkelijk alles is hier te krijgen. Vervolgens voegt van rechts het verkeer van de bypass road in en ook hier is het weer goed uitkijken wie welke kant op wil en hoe. Daarna wordt de weg wat rustiger maar dat is des te meer reden voor de auto’s en afgeladen vrachtwagens om wat harder te rijden. Heelhuids aangekomen bij de Korean Friendship Road richting Angkor Wat ga ik naar rechts de poort door van de Kandek community. Geen mooie geasfalteerde weg maar een hobbelige , met stenen opgevulde gaten zandweg, ofwel dirtroad. Als eerste begroet ik de jongen van de “kapsalon”. Onderweg geniet ik van de uitgestrekte rijstvelden met palmbomen en de kinderen die naar me zwaaien en hello and bye bye roepen.

Na zo’n 35 minuten kom ik bezweet aan op het PDC waar het al een drukte van belang is. De kinderen zijn aan het voetballen, touwtje springen of een ander spel aan het spelen. Eerst even water halen aan de overkant waar de eigenaresse mij Khmer woordjes leert en ik haar de Engelse vertaling geef. Naast het centrum is de fietsen annex brommer reparatieshop en ook daar ben ik een vaste klant met gebroken kettingen en lekke banden. In het begin schrokken ze als ik vroeg hoeveel het was maar nu ze snappen dat ik de getallen in het Khmer enigszins onder de knie heb zijn ze wat geruster als ik mijn fiets aan het einde van de dag kom ophalen.

Op het PDC is geen dag hetzelfde. Er zijn dagen dat er veel kinderen met te behandelen wondjes zijn, de naailerares niet op komt dagen, je naar de dokter moet met een van de kinderen, in de keuken helpt met groenten snijden, er geen elektriciteit is, een vrijwilliger ziek is, kortom iedere dag weer een verrassing. Maar dat maakt het ook wel weer heel leuk om in dit soort landen te werken. Bij welke baan krijg je nu wekelijks luizencontrole, sta je inde pauze te badmintonnen, wordt je haar gedaan of krijg je de meest prachtige tekeningen, levende kikkers en zelf geplukte bloemen?

Wat zal ik dit straks allemaal enorm gaan missen als ik op weg naar het werk weer in een file sta of in een overvolle trein zit waar iedereen druk met z’n smart phone bezig is en je weer deelgenoot wordt van gesprekken die je liever niet wilt horen. De onbeschoftheid, het ongeduld en de intolerantie die volgens mij in Nederland alleen maar erger wordt.

Is het dan alleen maar rozengeur en maneschijn hier in Cambodja? Nee, natuurlijk niet. Voor een westerling met wat euro’s op de bankrekening is het hier goed toeven maar voor veel inwoners van het land is het nog dagelijks een kwestie van overleven. Ook in de communities waar wij werken zijn de meeste huizen van palmblad en golfplaat, geen sanitaire voorzieningen aanwezig en leven een hoop mensen onder de armoedegrens. Als ze al een brommer of mobiele telefoon hebben zijn hier vaak leningen voor afgesloten met zulke hoge rentes dat ze die de rest van hun leven aan het afbetalen zijn. Wordt je ziek dan is de ellende nog groter, met een ID poor card zijn de voorzieningen nog gratis maar als je die niet hebt kunnen de kosten aardig oplopen.
Soms is het makkelijk dat niet alles zo strikt geregeld is maar daardoor gebeuren er ook dingen die niet door de beugel kunnen. De corruptie is in alle lagen van de bevolking aanwezig. Bij de rijken omdat ze nog rijker willen worden en bij de armen omdat ze gewoonweg weinig tot niets hebben. Wat ik zelf als meest lastig heb ervaren is de machteloosheid in bepaalde situaties. Als je hoort dat een kind thuis niet goed behandeld wordt en het niet bij familie terecht kan, een moeder door haar man in elkaar geslagen wordt, abortussen die eigenhandig gepleegd worden, dan is dat soms wel even slikken.

Werken in Cambodja is vooral niet te ver vooruit denken, accepteren dat mensen niet alles durven te zeggen uit beleefdheid en bescheidenheid, oppassen met je wat zegt wat door gebrek aan zelfvertrouwen geheel verkeerd begrepen kan worden. Vaak gaan wij westerlingen toch nog te hard. Het land heeft tijd nodig en misschien nog wel twee generaties om er weer bovenop te komen. Maar er is zeker een toekomst voor Cambodja. Een prachtig, veelzijdig land met vriendelijke en gastvrije mensen. Wat heb ik me hier vaak welkom gevoeld. Een tweede keer Cambodja is dan ook zeker niet ondenkbaar. Misschien in een wat minder toeristisch gedeelte want wonen in Siem Rreap is wel heel erg makkelijk. Ik neem afscheid met pijn in mijn hart maar wel met de wetenschap dat ik al die fantastische mensen en kinderen die we hier ontmoet hebben zeker nog een keer ga zien.