De hoofdstad van Cambodja: Phnom Penh

We hebben gisteren heerlijk gegeten in een restaurant met voornamelijk menu’s uit de Khmerkeuken. Ondertussen hebben we ook een optreden gezien van de lokale dans (aspara) in Cambodja. Heeft veel weg van de manier van dansen op Bali waar het ook draait om beheersing en controle van je lichaam. Na het eten drinken we koffie in het Herb’s café waar we in gesprek raken met twee Cambodjaanse mannen naast ons. Het begint met de gebruikelijk vraag waar we vandaan komen en wat we van het land vinden maar al redelijk snel hebben we het over de grote problematiek van Cambodja: CORRUPTIE. Voor hen niet ongevaarlijk om dit onderwerp in het openbaar te bespreken en wij geven dan ook aan dat wij slechts te gast zijn in hun land en geen mening mogen hebben over de politieke situatie. Er volgt een open gesprek waarin duidelijk wordt dat het verschil tussen arm en rijk heel erg groot is in dit land. Ze waarderen de hulp van de kleine projecten aan hun landgenoten maar vinden eigenlijk dat hun regering dit moet doen. Je merkt bij beiden dat ze zich er heel druk over maken en hopen op betere tijden.
We nemen afscheid van hen, bedanken hen voor hun openhartigheid en na een korte stop bij de supermarkt voor water rijden we in de tuk tuk terug naar Kambuja Inn.

Zaterdag 23 oktober 2010

Eindelijk een beetje uit kunnen slapen na al die korte nachten. Onze gids wacht tot we ons ontbijt op hebben waarna we aan de excursies van vandaag beginnen. We starten in het Koninklijk Paleis wat erg veel weg heeft van het paleis in Bangkok. Mooie architectuur met uiteraard veel goud en prachtige pagodes. Er vindt vandaag een ceremonie plaats in de troonzaal dus daar mogen we niet in. We bezoeken de Zilveren Pagode die zo genoemd wordt vanwege de vloer die geheel met zilveren tegels bedekt is die per stuk meer dan een kilo wegen. Het grootste deel is overigens bedekt met tapijten zodat je er overheen kunt lopen. Er staat een smaragden Boeddha, een gouden Boeddha met diamanten, giften van andere landen en het eigen volk (voornamelijk afbeeldingen van Boeddha). Voordat we de pagode betreden moeten de schoenen en uit en er mogen geen foto’s genomen worden. Onze gids verteld het uitgebreide verhaal van Boeddha wat hier ook in goud uitgebeeld is.Hij weet er veel van en later blijkt dat hij vijf jaar monnik is geweest.

Het geheel voelt vredig aan en er staan prachtige gebouwen en beelden. We lopen door een klein paviljoen waar de voetafdruk van Boeddha staat. In die tijd mochten er geen afbeeldingen gemaakt worden dus deed men het op deze manier. De voetzolen bevatten 108 levenslijnen die staan voor alle levens die Boeddha geleidt heeft van hond, tot monnik of koning.
Er is vlak voor de ingang een bijzondere boom te zien waaruit takken groeien met schitterende bloemen. Ze lijken een beetje op de lotusbloem maar ruiken naar rozen. Ze bloeien maar 1 dag en vallen er dan af. Zwangere vrouwen zetten hier thee van voor een voorspoedige bevalling. Er is veel te zien op het complex en we zijn er redelijk snel doorheen gegaan dus waarschijnlijk dat we hier morgen nog even terug komen op onze “vrije”dag.

De volgende stop is heel wat minder vreedzaam, het genocidenmuseum Tuol Sleng S-21. De voormalige school waar de gevangenen van de Rode Khmer werden vast gehouden. Het was een verhoorcentrum voor de geschoolden en de elite. Artsen,leraren, legerofficieren en ambtenaren werden hier onder handen genomen. In blok A zaten de VIP gevangenen oftewel ministers van de voormalige regering. Zij moesten apart verhoord worden zodat de andere gevangenen deze informatie niet te horen kregen. In de overige blokken hadden de mensen aanzienlijk minder ruimte, De voormalige lokalen waren opgedeeld in kleine hokjes afgezet door bakstenen. De gevangenen zaten vastgeketend aan de vloer en konden geen kant op. Zelfs als ze op hun andere zij wilde liggen moesten ze hier toestemming voor vragen aan hun bewaarders. Geen matras of i.d. was aanwezig , ze sliepen gewoon op de harde tegelvloer. In sommige cellen zie je het bloed nog op de vloer zitten.

Tuol betekent berg en Sleng is een giftige bloem. De naam betekende dat je de berg kan beklimmen maar dat je hem nooit levend zou verlaten. Uiteindelijk zijn er van de 20.000 gevangen maar 7 die het overleefd hebben. Vlak voordat de Khmer vluchtten hebben ze nog 14 mensen vermoord, 13 mannen en 1 vrouw waarvan de witte tombes zichtbaar zijn op het terrein.
De Rode Khmer onder leiding van Pol Pot regeerde van 1975 t/m 1979 en tijdens deze periode zijn ongeveer 3 miljoen mensen vermoord. Pol Pot wilde alle mensen gelijk hebben dus geen onderscheidt tussen arm en rijk. De manier waarop hij dit probeerde te verkrijgen was minder fraai te noemen. Als je een andere taal sprak, een bril droeg of op een of andere manier intellectueel leek dan werd je gevangen genomen. Er werden dossiers van honderden pagina’s opgesteld om de familie en vrienden te achterhalen zodat deze ook opgepakt werden. Om te overleven hoefde je alleen het land te kunnen bewerken om rijst te verbouwen, meer vond Pol Pot niet nodig. Onderwijs en religie waren verboden, de mensen moesten zo dom mogelijk gehouden worden.

Tijdens de verhoren werden de mensen op de meest gruwelijke manier gemarteld. Nagels werden uigetrokken, bij vrouwen werden de tepels eraf gesneden nadat ze herhaaldelijk verkracht waren, ze werden geëlektrocuteerd en nog meer verschrikkelijke dingen. Van ieder van hen werden foto’s gemaakt en men kreeg een nummer. Ook hier kon je aan de vorm van het kaartje zien tot welke categorie ze hoorden. De vrouwen moesten hun haar op oorlengte dragen en iedereen droeg een zwart uniform.

Zowel Patrick als ik hadden beiden een déjà vu want de praktijken die hier plaatsvonden leken wel geïnspireerd op datgene wat we gehoord en gezien hebben in Auschwitz. Weer een voorbeeld hoe gruwelijk mensen voor elkaar kunnen zijn, echt onbegrijpelijk.

Op het terrein zit een ouden man op een bankje en onze gids gaat een praatje met hem maken. Het blijkt een van de zeven overlevenden te zijn, Bou Meng. Hij heeft met hulp van een onderzoeksjournalist een boekje geschreven over zijn tijd in Toul Sleng. Hij was een schilder en iedereen die dat beweerde moest een foto van Pol Pot natekenen. Bij de kleinste afwijking werd je vermoord maar Bou Meng heeft deze proef doorstaan. Hij wil zijn verhaal aan de nieuwe generatie van Cambodja vertellen ook al vind hij het moeilijk om hier te zijn. Hij is doof door de elektrische schokken die ze hem toegediend hebben. We kopen zijn boekje (al vraagt hij daar niet om) maar zijn beide benieuwd naar zijn verhaal. Het wordt door hem gesigneerd.

Na deze indrukwekkende maar gruwelijke verhalen rijden we richting de Killing Fields. In dit gebied blijken 120 massagraven te liggen waarvan ze er 86 geopend hebben. Bij binnenkomst zie je een prachtig herdenkingsmonument wat mede door hulp van de Vietnamezen gebouwd is. Als je dichterbij komt zie je echter dat de binnenkant gevuld is met de gevonden schedels uit de graven. Op de paden liggen in het zand stukken stof, tanden en andere kleine stukjes bot.Ze hebben ook een graf gevonden met de lichamen (zonder hoofd) van 166 Khmer soldaten. Wat er met de baby’s gebeurde is echt te gruwelijk voor woorden. Deze werden tegen een boom doodgeslagen of in de lucht gegooid zodat de bewakers er op konden schieten. Dit alles voor de ogen van de moeders. Het vervoer naar de Killing Fields, het doden en begraven gebeurde allemaal laat in de avond want niemand mocht weten wat hier gebeurde. Door het hele land zijn ongeveer 300 van dit soort massagraven.

Ten tijde van deze periode werd Phnom Penh “Ghost City”genoemd. Een hoop gebouwen zijn verwoest en alles lag er verlaten bij. Tegenwoordig heeft de stad een nieuwe benaming, “Lexus City” en wij begrijpen helemaal waarom. Een deel van de bevolking is erg rijk geworden met het verkopen van stukken land aan projectontwikkelaars uit voornamelijk Korea. Ook deze gids benadrukt het verschil tussen arm en rijk en het probleem van de corruptie.

We rijden terug naar de stad waar nog een bezoek aan het Nationaal Museum op het programma staat maar de gids mag hier niet naar binnen en hij vraagt of we dit zelf willen doen. Hij geeft nog mee dat het museum in Siem Reap hetzelfde is. Het is al 13:30 en we hebben best een beetje honger dus we besluiten eerst wat te gaan eten. Eerlijk gezegd moeten we alle informatie van vandaag nog verwerken. We nemen afscheid van de gids en de chauffeur en lopen richting het restaurant Friends. Dit is een initiatief om straatkinderen op te leiden tot kok of ober zodat ze een goede baan kunnen vinden. Helaas is er een speciaal project gaande vanmiddag maar vanavond zijn we wel welkom. Een ander project van hen ligt aan het einde van onze straat en heet Romdeng. Het concept is hetzelfde allen zijn ze hier gespecialiseerd in de Cambodjaanse keuken. Het restaurant is gesitueerd in een prachtige koloniale villa en het is erg aandoenlijk om te zien hoe de studenten hun best doen. Op dit project beginnen ze, op het Friends project zitten ze in de derde of laatste fase. Aan het t-shirt kun je zien wie de leraar en wie de student is. Het is eten is goed al is wat ik gekozen heb wel behoorlijk pittig. Ik koop nog wat ansichtkaarten om het goede doel te steunen al doe je dat eigenlijk al door hier te eten.
Omdat er van internet weinig terecht is gekomen de laatste dagen lopen we naar Café Freso waar ze wifi hebben zodat we een en ander bij kunnen werken voor de site en Pat het laatste (voetbal)nieuws weer kan absorberen. Heerlijke koffie en bananencake dus we zitten hier prima.
Na het gebeuren aan de waterkant gadegeslagen te hebben waar werkelijk van alles plaatsvindt zoals voetbal, badminton, eten en bedelen drinken we wat aan het Riversidecafé. Vanuit hier besluiten we om naar Friends te gaan want ze zijn maar tot 21:00 uur open. Je ziet dat ze hier verder zijn dan bij Romdeng. We kiezen voor het tapas concept wat betekent dat de gerechten wat kleiner zijn. We nemen gehaktballetjes met honing en knoflook, vis met tapenade, Cambodjaanse kip curry en wontons met garnalen. Het is echt het lekkerste wat we tot nu toe gegeten hebben. Het restaurant zit goed vol en het is echt super om te zien hoe goed dit soort projecten werken in dit land. Patrick neemt nog een toetje maar ik houdt het bij thee. We hebben flink bijgedragen aan de goede doelen in Cambodja vandaag.

Zondag 24 oktober 2010

Onze vrije dag in Phnom Penh en we slapen eerst lekker uit tot 08:30 uur. Daarna ontbijten en na een bakje koffie aan de boulevard richting Wat Phnom. Hier zit weer een legende aan vast maar het komt er op neer dat de stad naar de dame is vernoemd die deze pagode heeft opgericht en waarin 5 Boeddha’s te zien zijn die ze gevonden heeft in de Mekong rivier. Er is een park omheen gebouwd waar de lokale mensen zich vermaken. Ook staat er en olifant waar je een ritje op kunt maken (doen we het beestje maar niet aan).In de pagode zijn de gebruikelijke kitsch gekleurde lampjes en versieringen te zien en natuurlijk veel wierook. Je kunt ook vogeltjes vrij laten uit hun kooi om zo je goede daad te verrichten maar waarschijnlijk komen ze gewoon weer terug gevlogen. Ook lopen er apen rond die van alles proberen te jatten wat eetbaar is. Na het bezoek lopen we weer richting de boulevard waar Pat nog twee korte broeken koopt.

We lunchen bij Le Wok en shoppen nog wat voordat we even terug gaan naar het hotel. Het is vandaag de drukste en warmste dag tot nu toe dus we doen even de oogjes dicht om bij te tanken.

Na ons schoonheidsslaapje lopen we weer richting de boulevard waar altijd wat te beleven is. Onderweg stoppen we bij de Friends Shop en kopen een kookboek waar ook de heerlijke gerechten van gisteren in staan en een tasje van gerecycled materiaal. Vanavond nog ergens lekker eten en op tijd naar bed want morgen worden we om 06:30 uur opgehaald voor de boottocht over het Tonle Sap meer naar Siem Reap.